کاری که نیازمند گوشهسازی است و به عنصر اصلی معماری اسلامی تبدیل میشود. یکی از جنبههای اصلی و اغلب نادیده گرفته شده معماری پایدار، قرار دادن ساختمان در جای مناسب است. آپارتمانهای پایدار K2 در ویندزور، ویکتوریا، استرالیا که دارای طراحی خورشیدی غیرفعال، مواد بازیافتی و پایدار، سلولهای فتوولتائیک، سامانه تصفیه فاضلاب، سامانه جمعآوری آب باران و آبگرم کن خورشیدی است. هدف از پایداری، یا طراحی اکولوژیکی این است که اطمینان حاصل کنیم منابعی که امروز در دسترسمان قرار دارد به گونهای استفاده شود که برای سلامت کلی انسانها زیان نداشته یا باعث از دسترس خارج شدن منابع برای سایر کاربردها در دراز مدت نشود. دژٍ شاپورخواست که پس از چیره شدن اعراب بر ایران، نامش به فلک الافلاک تغییر یافت، یک دژ تاریخی (قلعه) در مرکز شهر خرمآباد است. علاقه به تکهتکه شدن و معماری به عنوان ابژهٔ موقت علاوه بر تأثیر بر چنین تفکر (مثلا نگرانی از استفاده از تکنولوژی پیشرفته)، بر نگرانیهای عمومی مانند محیط زیست، رسانههای جمعی و اقتصاد تأثیر میگذارد. همانطور که در اصول شهرسازی هوشمند پیشنهاد شدهاست، منطقهبندی دقیق کاربری مختلط میتواند مناطق تجاری، مسکونی و صنعتی سبک را برای کسانی که با پای پیاده، دوچرخه یا حمل و نقل عمومی سفر میکنند، قابل دسترستر کند.
در سال ۱۵۵۰ جورجو وازاری (۱۵۷۴-۱۵۱۱) معمار متعصب و افراطی ایتالیایی نخستین بار اصطلاح گوتیک را به شکل واژهای برای تمسخرآمیز توصیف کردن هنر و معماری دورهٔ سدههای میانه پسین به کار برد و آن را به گوتها نسبت داد یعنی آن را «هولناک و بیفرهنگ» معرفی کرد. با بهوجود آمدن سازمانها عدهای اندک که مسئول کارهایی خاص بودهاند زمام امور شهری را در دست میگیرند و به این شکل سلسله مراتب به وجود میآید. در میانرودان باستان حرفهٔ معماری هنوز به وجود نیامده بود ولی دیوانداران ساختمانها را پیش از شروع به کار طراحی میکردند و روند ساخت را مدیریت مینمودند. انتظار میرود استفاده از اینترنت گفتمان معماری در قرن ۲۱ را پیش ببرد. گنبد روی این کاخ دهانهٔ ۱۵ متری را پوشش دادهاست. این آتشکده ساسانی به سبک چهارطاقی کوچک از سنگ و گچ ساخته شده و در شهرستان فراشبند جای دارد. با این حال، در عرضهای جغرافیایی بالاتر، بازده انرژی زمستانی برای جهتگیری غیر جنوبی بهطور قابل توجهی کاهش مییابد. معماران از بسیاری از تکنیکهای غیرفعال و فعال مختلف برای کاهش انرژی مورد نیاز ساختمانها و افزایش توانایی آنها در جذب یا تولید انرژی استفاده میکنند. یک سیستم غیرفعال ظرفیت کمتری خواهد داشت. در نروژ، فنلاند و سوئد، استفاده از پمپهای حرارتی در دو دهه گذشته به شدت رشد کردهاست: سامو استودیو در سال ۲۰۱۹، ۱۵ الی ۲۵ پمپ حرارتی به ازای هر ۱۰۰ نفر در این کشورها وجود داشت که پمپ حرارتی منبع هوا فناوری غالب پمپ حرارتی بود.
یک پمپ حرارتی منبع هوا مانند یک دستگاه کولرگازی، میتواند گرما را از یک فضای نسبتاً خنک (مثلاً یک خانه با دمای ۷۰ درجه فارنهایت) بگیرد و آن را در یک مکان گرم (مثلاً بیرون با دمای ۸۵ درجه فارنهایت) دفع کند. اگرچه ایده گودمن متفاوت از این موضوع ساختن صرفاً جزیرههای مصنوعی بوده و به نوعی در برگیرنده ایجاد یک بستر لنگرگاهی شناور است که میتواند یک شهر کوچک را بر روی خود جا دهد. در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ معماری میانرودان موجود است. یکی از عناصر مهم و مقرونبهصرفه هر سیستم گرمایش، سرمایش و تهویه مطبوع (HVAC) کارآمد در ساختمانها، عایقکاری خوب است. هر سنگ با ابعاد خوب بهطور مشابه بازیابی میشود. آنها را میتوان در هر آب و هوایی استفاده کرد، و سوخت مورد استفاده آنها – نور خورشید – رایگان است. پس از دوران جنگ جهانی و بدنبال مدرن گرایی در سالهای دهه ۵۰ میلادی تمرکز معماری بر روی بهرهوری بیش از اندازه از زمین و تلاش برای ایجاد هر چه بیشتر ساختمانهای بلند و بلوک مانند بتونی بود. برای سیته، مهمترین مسئله نه شکل معماری یا فرم ساختمان، بلکه کیفیت فضاهای شهری ای است که ساختمانها در مجموع در بر میگیرند، کل بیش از مجموع بخشها.
در گذشته تصور فضا و فرم همچون نگارههایی یکپارچه مینمودند که همزمان دارای ویژگیهای بنیادی (کلی) و محلی (تفصیلی) بودند. تنها عنصر شاخص باقیمانده از این شهر برجسست که در مرکز دایرهٔ شهر قرار داشته و احتمالاً بر آن آتش درست میشده. این اختلاف هم به سردرگمی در بین مصرفکنندگان و خریداران تجاری و هم به ادغام معیارهای پایداری متناقض در پروژههای صدور گواهینامه ساختمانهای بزرگتر مانند LEED منجر شدهاست. دانش همیشه به ناچار بومی است؛ غیرقابل تقسیم از اسباب و محفظه اش ممکن است کسی این واقعیت را مخفی کند یا محو نماید ولی نمیتواند آن را از بین ببرد. تقاضا برای آن چنان بالا بود که پنج چاپ در آلمان بین سالهای ۱۸۸۹ و ۱۹۲۲ منتشر شد و یک ترجمه فرانسوی در سال ۱۹۰۲ بیرون آمد. مطالعه محیط زیست همانند چراغی در بالای سر انسان این امکان را فراهم ساختهاست که بهتر به اثرات رفتارهای خود در ازای طبیعت و بهرهبرداریهای بی ضابطه از آن که در نهایت منجر به رخدادهای ناگوار طبیعی مانند افزایش دمای زیست کره یا سیل و آتش میگردند آگاهی یابیم. این کاخ در زمان بهرام گور ساسانی و به دست مهر نرسی وزیر معروف او که صدارت یزدگرد اول و یزدگرد دوم را نیز عهدهدار بوده ساخته شدهاست.